شناسایى و شناساندن هدف تربیت، از سرفصل هاى عمده فلسفه آموزش و پرورش۳۰ و از عوامل هدایت کننده اقدامات تربیتى به حساب مى آید. شهید مطهرى، ضمن طرح اهداف حقیقى و خیالى زندگى به این نتیجه مى رسد که آخرین هدف و آرمان اصلى در اسلام جز خدا چیزى دیگرى نیست۳۱، سایر هدف ها زاییده این هدف۳۲ و هر کدام منزلى از منازل است نه سر منزل، لذا عبادت هم، چنین است، قرآن مى فرماید:۳۳ (اقم الصلوه لذکرى) طه/۱۴ نماز را براى یاد و ذکر من به پا دار. استاد تمام هدفگیرى هاى صحنه زندگى را، بازتاب خداجویى مى شناسد. جهت توضیح هر چه بیشتر مطلب، پاسخ ایشان را به این پرسش که چرا انسان تنوع طلب است مى خوانیم: (تحلیل صحیح این مطلب این است که انسان اگر به آن چیزى که مطلوب حقیقى و واقعى او است برسد آرام مى گیرد. سرگردانى انسان، ناشى از این است که آن حقیقت را به صورت مبهم مى خواهد و براى او تلاش مى کند. به یک چیز مى رسد خیال مى کند این، همان است، ولى یک مدتى که از نزدیک او را بو مى کند، فطرتش او را رد مى کند، مى رود سراغ چیز دیگر… این است که قرآن مى فرماید: (الذین آمنوا و تطمئنّ قلوبهم بذکر اللّه ألابذکر اللّه تطمئنّ القلوب) (رعد/۲۸)، یعنى تنها با یاد خدا دلها آرام مى گیرد.)۳۴ ایشان یاد خدا را هدفى مى شناسد که با آبیارى آن، تعقل و احساسات نیز رو به رشد مى گذارند۳۵ و با کسب درجات قرب پروردگار، علم، قدرت، حیات، اراده، مشیت و نفوذ نیز تکامل پیدا مى کنند.۳۶ ییاد خدا همان گونه که هدف اساسى تربیت قرآنى شمرده شده است، اساسى ترین پایه و مبناى نظام تربیتى دین نیز به حساب مى آید، زیرا در تعریف مبانى تربیت آمده است: (منظور از مبانى آموزش و پرورش، پایه هاى اساسى است که آموزش و پرورش بر آنها استوار مى شود.)۳۷ آموزش و پرورش داراى چهار پایه یا عامل اساسى است که هم از آنها اثر مى پذیرد و هم در آنها اثر مى گذارد، این چهار پایه… عبارتند از: مبانى روان شناسى، مبانى اجتماعى، مبانى فلسفى و مبانى اجتماعى.۳۸ بر اساس دو تعبیر بالا، مبناها و فعالیت هاى تربیتى، داراى رابطه زیربنایى و روبنایى و تأثیر و تأثّر متقابل مى باشند. درمبانى تربیتى مورد قبول استاد که عبارتند از: حس کرامت، حس حقیقت جویى، وجدان جمعى و خداخواهى، دو ویژگى یادشده به صورت روشن قابل مطالعه هستند و نقش زیربنایى آنها در شکل گیرى نظام و اقدام تربیتى و نیز تأثیر و تأثّر متقابل بین آنها و فعالیت هاى پرورشى، تردید ناپذیر است. این مبانى در نگاه اول، متفاوت و با ماهیت هایى روان شناختى، فلسفى وجامعه شناختى به نظر مى آیند، ولى با دقتى، مطالعه کننده باور مى کند که تمام آنها ماهیت روان شناختى دارند و در نهایت به یک اصل پایه اى برمى گردند که خدا گرایى باشد.